مقالات بایگانی اسناد

مراكز کنونی نگهداری اسناد

نگهداری اسناد

نگهداری اسناد

 

اسنادی كه در حال حاضر در ايران موجود است به دو دسته تقسيم پذير می باشد. يك دسته آنهایی كه در مجموعه ‏ها و مراكز عمومی مملکت نگهداری می ‏شود و دسته ی ديگر كه نزد اشخاص است و جزو گروه و مجموعه ‏های خصوصی شمرده می ‏شود.

درباره عملکرد بایگانی ریلی  بیشتر بدانید.

نام مراكز عمومی كه اسناد قدیمی در اختيار دارند (و البته اكثر آنها از اسناد دوره قاجاری است) به ترتيب اهميت بدين شرح است:

 

مراکز عمومی نگهداری اسناد

 

1ـ اطاق اسناد

كه محل نگاه‏داری اسناد سلطنتی عصر قاجار است. اين مركز جزئی از اداره بيوتات سلطنتی بود و تاكنون تنظيم و ترتيبی پيدا نكرده است و فهرست ندارد. ظاهراً بيشتر اسناد موجود در آن از دوران پادشاهی ناصرالدين شاه قاجارست.

 

درباره تفاوت قفسه بایگانی  و قفسه بایگانی ریلی شرکت اوژن  بیشتر بدانید.

 

2ـ وزارت امور خارجه

دارای دو دسته از اسناد عصر قاجاری است. يك دسته آنهایی كه از ابتدا در وزارت امور خارجه نگهداری میشد و به «بايگانی راكد» شهرت گرفته است. دسته ديگر مجموعه های جلد شده و جلد ناشده ‏ای است كه از آن دربار قاجاری بود و در دوره پهلوی اول به وزارت خارجه انتقال يافت و اكنون در كتابخانه وزارت امور خارجه نگهداری می شود. قسمتی از اين مجموعه ها به دستور ناصرالدين شاه قاجار تجليد شده است.

برای فهرست نويسی اسناد وزارت امور خارجه نخستين بار علی اصغر حكمت در سال 1332 اقدامی كرد كه ناتمام ماند تا اينكه در طول ده سال پيش از انقلاب نسبت به فهرست نويسی آنجا اقدام شد.

درباره تفاوت قفسه کتابخانه و قفسه کتابخانه ریلی شرکت اوژن  بیشتر بدانید.

3ـ سازمان اسناد ملی ايران

به طوری كه گفته شد اين سازمان طبق قانون برای نگاهبانی تمام اسناد مملكتی در سال 1351 به وجود آمد. سازمان توانسته است معدودی اسناد از دوران صفوی و افشار و زنديه از راه خريداری تهيه كند. ولی از اسناد دوره قاجاری مقادير متناوبی جمع شده است. مهمترين مجموعه های خريداری شده از آن علاءالدوله، احتشام‏ الدوله، ظل‏السلطان است.

 

4ـ كتابخانه مركزی و مركز اسناد دانشگاه تهران

در اين كتابخانه مجموعه‏ های متعددی از اسناد هست. شرح و معرفی هر يك ضمن فهرست نسخه های خطی آنجا درشانزده مجلد تأليف محمد تقی دانش پژوه (تهران 1345 ـ 1330) آمده است. ولی هنوز قسمت هائی از مجموعه فهرست نشده باقی مانده است. اين كتابخانه مقاديری هم ميكروفيلم و عكس از اسنادی كه در كتابخانه های ديگر و مجموعه ‏های خصوصی هست تهيه كرده است. ضمناً چنان كه گفتيم طبق قراردادی كه با سازمان اسناد ملی ايران منعقد كرد يكی از فعاليت های مشتركشان عكس برداری از اسناد ادارات اوقاف و فرمانداري های ولايت است.

 

درباره کمد بایگانی مجری شرکت اوژن  بیشتر بدانید.

5ـ سازمان اوقاف

كه زمانی جزء وزارت معارف و بعد نخست وزيری بود و اكنون استقلال دارد در اكثر ولايات ايران شعبه دارد. در سازمان اوقاف و شعب آن اصل يا سواد وقفنامه ها موجود است.

 

6ـ كتابخانه‏ های دوگانه مجلس (يعنی مجلس شورای و مجلس سنای قديم)

در اين دو كتابخانه مجموعه هايی از اسناد، خواه به صورت مجلد و خواه به صورت اوراق موجودست. يكی از مجموعه‏ های قابل توجه كتابخانه مجلس شورای ملی قديم فردهای جزء جمع اهدائی خاندان امين الضرب و مجموعه دفاتر مالياتی آذربايجان در دوران پيشكاری وثوق الدوله و فردهای اهدائی احمد متين دفتری است و نيز مجموعه اسناد سيد جمال الدين افغانی. در كتابخانه مجلس سنا هم مجموعه های كتابچه های حكومت ظل السلطان در اصفهان بسيار با اهميت است.

 

همچنین مقاله اسناد و مدارك را مطالعه کنید.

7ـ وزارت دارائی

در اين وزارتخانه مقداری از اسناد مالياتی مملكت كه بقايای عصر قاجار است باقی مانده است. نا گفته نماند درمحل وزارت ماليه يعنی عمارت خوابگاه ناصرالدين شاه تا چند سال پيش مقادير زيادی اسناد قديم وزارت ماليه موجود بود. چون در عهد وزارت سر لشكر ضرغام قصد تخريب اين عمارت پيش آمد شبانه اسناد بسيار گرانقدر قديمی آنجا را به زيرزمين و حمامی مخروبه منتقل كردند كه آب و رطوبت موجب از ميان رفتن اكثر اسناد شد.

 

8ـ در كتابخانه ‏های ملك (تهران)، وزيری (يزد)، ملی (تبريز) و بعضی كتابخانه‏ های ولايات به تفاريق اسنادی هست.

 

اوژن ، کیمیاگر فضا در دنیای بایگانی اسناد و انبار کالا

منبع: www.ozhanco.com

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *